SYSTEM INFORMACYJNY
NIEDOBORY WODNE ROŚLIN UPRAWNYCH I UŻYTKÓW ZIELONYCH W POLSCE
Warunkiem rozwoju każdej rośliny (w tym również roślin uprawnych) jest zapewnienie pozyskiwania przez system
korzeniowy wody stanowiącej komponent środowiska glebowego. Wraz z wodą roślina czerpie z gleby niezbędne
mineralne składniki pokarmowe.
W przypadku niedostatecznego uwilgotnienia gleb ograniczona zostaje możliwość
pobierania przez korzenie tych składników co w konsekwencji, w odniesieniu do roślin uprawnych, prowadzi do
obniżenia ich plonowania lub utraty zdolności wegetacji.
Woda pobierana przez rośliny z gleby pochodzi głównie
z opadów atmosferycznych. Te zaś, w naszych warunkach klimatycznych nie zawsze wypadają z taką częstotliwością
aby w optymalny sposób zasilać retencję glebową. W czasie dłuższych okresów bezopadowych w okresie wegetacyjnym
występuje zjawisko suszy rolniczej wyrażającej się niedoborem wody w stosunku do bieżącego zapotrzebowania roślin
uprawnych, które jest różne u poszczególnych roślin i zmienne w ciągu okresu wegetacyjnego
Nierównomierność zasilania wodą z opadów atmosferycznych łagodzi częściowo retencyjna zdolność gleby, która się
różni w poszczególnych glebach. Po wyczerpaniu się zapasów retencjonowanej w glebie wody dostępnej dla roślin
następuje stres wodny. Można go uniknąć uruchamiając na polach uprawnych urządzenia nawadniające jeżeli takie są
zainstalowane.
Występowanie suszy w naszym kraju jest nieregularne zarówno w czasie jak i przestrzeni. Zależy ono
również od zdolności retencyjnej gleb. Z tych powodów zabezpieczenie na odpowiednim poziomie stabilności plonów
wymaga uświadomienia producentów odnośnie możliwości i częstotliwości wystąpienia niedoborów wodnych na
użytkowanych przez nich glebach w różnych regionach kraju. Możliwość tę odniesiono do najczęściej uprawianych
roślin oraz dolinowych użytków zielonych.
Temu celowi służy internetowy system informacyjny:
NIEDOBORY WODNE ROŚLIN UPRAWNYCH
I UŻYTKÓW ZIELONYCH W POLSCE
Do celów prognozowania użyto metodę analogową polegającą na zbadaniu prawidłowości
występowania niedoborów
(ich częstotliwości i wielkości) w ciągu kilkudziesięciu ubiegłych lat i założeniu możliwości utrzymywania się
ich w przyszłości. Są to więc wskaźnikowe niedobory wodne o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia.
Do celów niezbędnej analizy czasowo-przestrzennej użyto komputerowego modelu pod nazwą CROPDEF opartego na
metodzie bilansu wodnego w 1-metrowej korzeniowej warstwie gleby z uwzględnieniem dekadowych obliczeń zapasów
wody łatwo dostępnej i zużycia wody przez rozwijające się rośliny. Brak pokrycia tymi zapasami zapotrzebowania
roślin w określonych dekadach świadczy o występowaniu niedoborów wodnych.
Sumaryczna wartość niedoborów w ciągu okresu wegetacyjnego wyrażona w mm słupa wody wskazuje na możliwość
obniżenia lub nieuzyskania plonów danej rośliny, a prawdopodobieństwo ich wystąpienia odzwierciedla prognozę
nierównomierności plonowania i wskazuje na ewentualną celowość nawodnień
.