Awifauna Stawów Raszyńskich
Czapla siwa - Ardea cinerea
Mała kolonia na wyspie Stawu Falenckiego, lęgowa, mniej na innych stawach; wielkości bociana, popielatoszara, w okresie godowym ozdobne pióra na głowie i piersi, duży prosty dziób, w locie szyja zaginana na grzbiet, głos donośny, chrapliwy.
Kormoran czarny - Phalacrocorax carbo
Często Staw Falencki (południowa strona wyspy), czasem Staw Puchalski i sporadycznie inne; mniejszy od gęsi, czarnobrązowy z metalicznym połyskiem, w czasie pływania głęboko zanurzony, dobrze nurkuje, później stojąc długo suszy rozpostarte skrzydła, w locie ma kształt krzyża.
Łabędź niemy - Cygnus olor
Często tylko Staw Raszyński i Puchalski, lęgowy, największy nasz ptak wodny, biały (młodociane - brązowawoszare), czarna narośl u nasady pomarańczowego dzioba, w locie wydaje rytmiczny, śpiewny dźwięk, rzadko nosowo trąbi, broni gniazda sycząc i silnie uderzając skrzydłami.
Gęś gęgawa - Anser anser
Najczęściej Staw Falencki i pobliska łąka; lęgowa, przemieszcza się na Staw Spiski i Puchalski, srebrzystoszara z brązowym odcieniem, dziób pomarańczowy, nogi bladoczerwone, roślinożerna (pokarm zdobywa na ziemi), gęganie podobne do głosu gęsi domowej.
Perkoz dwuczuby - Podiceps cristatus
Wszystkie stawy (najliczniej Staw Puchalski); lęgowy, wielkości kaczki, w pierzeniu godowym na głowie dwa czuby z piór i rdzawoczerwone bokobrody, doskonale pływa i nurkuje, przepiękne tańce i zachowania godowe, młode pisklęta początkowo pływają na grzbietach rodziców.
Perkoz zausznik - Podiceps nigricollis
Licznie Staw Puchalski; lęgowy, mniejszy od łyski, w upierzeniu godowym głowa i szyja czarna, za okiem o czerwonej tęczówce wachlarzyki z rdzawobrązowych piórek, dziób lekko wygięty w górę, boki ciała kasztanowatobrązowe.
Mewa śmieszka - Larus ridibundus
Najliczniej gniazduje w
kolonii na Stawie Puchalskim; liczna w okresie odłowów
ryb, w okresie godowym głowa czekoladowobrązowa (w spoczynku biała z czarną plamką po bokach), ptak biały
z szarym wierzchem, czarne końce skrzydeł, głos wysoki skrzeczący,
przypominający ostry, nieprzyjemny śmiech.
Rybitwa czarna - Chlidonias niger
Nieliczna,
najczęściej Staw Puchalski, Raszyński i nr 13; wielkości
kosa, w szacie godowej głowa i przód ciała czarne, dalej ciemnoszara, tylko
podogonie białe, polując leci tuż nad wodą, zawisa w locie trzepoczącym i łowi
zanurzając dziób.
Kaczka krzyżówka - Anas platyrhynchos
Najpopularniejsza,
najliczniej Staw Falencki; lęgowa,
kaczor w upierzeniu godowym ma zielono połyskującą głowę, białą obróżkę na
szyi, ciemnordzawą pierś, a na boku
niebieskie lusterko, na czarnym kuprze cztery
zawinięte ku górze pióra.
Kaczka czernica - Aythya fuligula
Najliczniej Staw
Puchalski i Raszyński; lęgowa, średniej wielkości, samiec w okresie godowym
czarny z białymi bokami i brzuchem, z tyłu głowy zwisają czarne
ozdobne pióra, należy do kaczek nurkujących (grążyc).
Kokoszka wodna - Gallinula chloropus
Nieliczna
(każdy staw z roślinnością szuwarową); lęgowa, wielkości kuropatwy, oliwkowobrunatna z białym podogoniem i
białym pasem na boku ciała, czerwony dziób zakończony na żółto, na czole
czerwona tarczka, pływający ptak wysoko wynurzony z wody, kiwa
równolegle głową i ogonem.
Łyska - Fulica atra
Licznie Staw Puchalski i
Raszyński; lęgowa, mniejsza od kaczki, cała czarna z białym dziobem i tarczką
czołową, do lotu zrywa się po rozbiegu po powierzchni wody.
Potrzos - Emberiza schoeniclus
Występuje wśród
roślinności przybrzeżnej Stawu Puchalskiego i Raszyńskiego; lęgowy, wielkością i ubarwieniem przypomina
samca wróbla, głowa, podgardle i część piersi czarne, kontrastowo biały wąs,
kark i spód ciała. Mimo, że występuje w
miejscach niedostępnych, widoczny jest z daleka i mimo woli.
Trzcinniczek - Acrocephalus scirpaceus
szuwary we wszystkich
stawach; lęgowy (gniazdo w formie
koszyczka zawiesza na kilku rosnących obok siebie trzcinach), wierzch brązowooliwkowy, podgardle białawe,
spód żółtawooliwkowy, chwyta owady w gąszczu szuwarów
poruszając się w nim bardzo sprawnie.
Rokitniczka - Acrocephalus schoenobaenus
częsty śpiewak wśród zakrzaczeń wokół Stawu
Raszyńskiego, Puchalskiego i Spiskiego (śpiewa
w czasie lotu godowego); wyprowadza lęgi,
mniejszy od wróbla, brązowooliwkowy, prążkowany, kuper
jednobarwny, nad okiem jasna brew, spód białawy, lekko brązowe boki.
Remiz - Remiz pendulinus
nieliczny, lęgowy,
zakładający wiszące gniazda na końcu zwisających gałązek (kunsztownie utkany
worek z włókien roślinnych z
bocznym wejściem), rejon Stawu Spiskiego, Falenckiego i Puchalskiego,
wielkości bogatki, wierzch głowy szarawy, na czole i przez oczy przechodzi
czarny pas, grzbiet kasztanowordzawy.
Rycyk - Limosa limosa
częsty na stawach o obniżonym poziomie
wody i przygotowywanych do
odłowu ryb; żerujący w mule i kałużach poodłowowych, długonogi, z długim dziobem,
wielkości gołębia, w szacie godowej głowa i przód ciała brązowordzawe, dziób u nasady pomarańczowy z ciemnym końcem.
Błotniak stawowy - Circus aeruginosus
gniazduje w trzcinach na
Stawie Spiskim i Puchalskim, poluje często w rejonie stawu nr 8, opadając lotem
ślizgowym nad trzciny i zataczając tuż nad
nimi koła, wielkości myszołowa, dymorfizm płciowy – samica cała brunatna z
jasną głową, u samca skrzydła brązowo-szaro-czarne, ogon szary.
Pustułka - Falco tinnunculus
występuje i gnieździ się
w rejonie stawu nr 9; poluje obok na pastwisku często zawisając nad nim w powietrzu, nieduży
sokół wielkości gołębia, samiec ma popielatą głowę i wierzch długiego
ogona, skrzydła rdzawobrunatne, ostro zakończone, samica rdzawobrunatna.
Czajka - Vanellus vanellus
teren przesadek, stawy w
okresie odłowów ryb; wielkości gołębia, na głowie spiczasty
czubek z piór, grzbiet brązowoczarny z metalicznym
zielonkawym połyskiem, czarna tarcza na piersi, brzuch biały, podogonie rdzawe,
efektowne loty godowe z furkotaniem, lęgowa.
Wrona siwa - Corvus corone cornix
podgatunek wrony,
najczęściej w okolicy Stawów Parkowych i nr 9 oraz magazynów rybnych; wyprowadza lęgi; głowa,
podgardle, pierś, skrzydła i ogon czarne; kark,
grzbiet, brzuch i podogonie jasnoszare.
Sójka - Garrulus glandarius
park i zadrzewienia obok
Stawów Parkowych i nr 7, wielkości sroki, brązowordzawa, czarny wąs i białe
podgardle, białe i niebieskie lusterko w czarne prążki, kuper i podogonie białe,
czarny ogon, głos chrapliwy, wydaje przeróżne okrzyki często naśladując inne
ptaki, lot powolny, niezgrabny.
Kos - Turdus merula
lęgowy, w parku i
zadrzewieniach koło stawu nr 7, nr 9 i wzdłuż tzw. Czarnej
Drogi; samiec matowoczarny z pomarańczowożółtym
dziobem, samica czarniawobrązowa z brązowym dziobem,
melancholijna pieśń samca, przestraszony – przelatuje wydając ostry
ostrzegawczy głos, po wylądowaniu stawia w górę swój długi ogon.
Kwiczoł - Turdus pilaris
wiele
miejsc, gniazduje przy cieku w pobliżu al. Hrabskiej, w parku, na drzewach przy
stawie nr 7 i wzdłuż Czarnej Drogi; wielkości kosa, głowa i
kuper szare, grzbiet kasztanowobrązowy, podgardle i pierś rdzawożółte, wydaje skrzypiące
i kwiczące tony.
Szpak - Sturnus vulgaris
częsty
wśród drzew grobli falenckiej, w parku i przy tzw.Czarnej
Drodze; lęgowy, mniejszy i z krótszym ogonem niż kos, w okresie godowym żółty
dziób, upierzenie czarne mieniące się zielono i fioletowo, wyraźnie perełkowane
białymi czubkami piór, lot szybki, prostoliniowy,
w czasie śpiewu potrząsa skrzydłami.
Dzięcioł duży - Dendrocopos major
starodrzew grobli
falenckiej, parku i Czarnej Drogi oraz
innych miejsc; lęgowy, pstry, czarno-biało-czerwony, czoło jasne, czapeczka
czarna, potylica czerwona (tylko u samca), czarna obroża
sięga od potylicy do nasady dzioba i piersi, podogonie lśniąco czerwone, brzuch
i plamy barkówek białe, lot falisty.
Dzięciołek - Dendrocopos minor
na skraju parku, drzewa wzdłuż tzw. Czarnej Drogi; wielkości wróbla, lęgowy, u samca czerwona czapeczka, u samicy biaława, grzbiet czarny, poprzecznie biało pręgowany, spód białawy czarno kreskowany.
Krętogłów - Jynx torquilla
rzadki (trudny do
zaobserwowania), w parku i przy Czarnej Drodze; większy trochę od
wróbla, smukły, upierzenie przypomina korę drzew, spód jasnobrązowy z
delikatnym prążkowanym deseniem, pokarmu szuka na ziemi, postawa obronna:
wyciąga i skręca w spiralę szyję, stroszy pióra na głowie.
Pełzacz leśny - Certhia familiaris
dość częsty w parku i na
starodrzewiu Czarnej Drogi
(penetrując drzewa wspina się po pniu po linii spiralnej skąd przelatuje na sam
dół drzewa sąsiedniego); barwy kory, grzbiet
biało cętkowany, spód czysto biały z lekkim połyskiem,
jasna brew nad okiem, spiczasty, zakrzywiony ku dołowi dziób, lęgowy.
Muchołówka żałobna - Ficedula hypoleuca
przeważnie park
i lasek koło stawu nr 7; dziuplak, lęgowy, w okresie godowym u
samca cały wierzch czarny (czarnobrązowy), czoło, spód i plama
skrzydłowa – biała; samica oliwkowobrunatna, zwinna i zwrotna w
powietrzu, często zrywa się z punktu obserwacyjnego i w locie chwyta owady.
Zięba - Fringilla coelebs
park, lasek przy stawie
nr 7, grobla falencka i drzewa przy Czarnej Drodze; lęgowy, wielkości
bogatki, u samca wierzch głowy i
kark szaroniebieski, policzek, podgardle i pierś rdzawoczerwone, kuper
oliwkowozielony, dwie białe przepaski skrzydłowe.
Trznadel - Emberiza citrinella
niezbyt liczny,
gniazduje na terenie dawnych tarlisk i na grobli falenckiej, nieznacznie
większy od wróbla, głowa i spód cytrynowożółte,
grzbiet i skrzydła żółtawobrązowe w ciemnobrązowe podłużne
plamy, kuper rdzawy, białe obrzeżenie ogona (widoczne w locie), pokarmu szuka
na ziemi.
Sikora bogatka - Parus major
liczna, przemieszczająca
się po terenie rezerwatu; często
w zgrupowaniach z innymi gatunkami,
dziuplak, lęgowa, głowa czarna, lśniąca, białe policzki, grzbiet
oliwkowozielony, spód żółty z podłużną, środkową czarną pręgą, zręczny
w zdobywaniu pokarmu na gałązkach.
Mazurek - Passer montanus
dość częsty na groblach ze starymi drzewami, lęgowy, nieco mniejszy
od wróbla, kasztanowata czapeczka, policzki białe z czarną plamą, mały
czarny śliniaczek, upierzenie brązowoszare, lata zwinniej od wróbla domowego,
towarzyski, często kolonijny.
Bażant - Phasianus colchicus
cały
teren, przemieszcza się na przyległe grunty orne i użytki zielone, lęgowy,
wielkości kury domowej z bardzo długim spiczastym ogonem, u
samca wierzch głowy i szyja połyskujące ciemnozielono, czerwone korale wokół
oczu, reszta upierzenia miedzianoczerwona z
czarnym łuskowatym rysunkiem.
Słowik szary - Luscinia luscinia
park i zarośla, głównie
wzdłuż Czarnej Drogi; większy od wróbla,
trudny do zaobserwowania, ubarwienie szarobrązowe z lekkim odcieniem rdzawym,
na ogonie znamię, pieśń samca – płynne połączenie kilku różnych zwrotek
zakończone suchym, ostrym terkotem (śpiewa często w nocy).